Gr. III, 17 (=1441)           

Manuscript description

Venezia, Biblioteca nazionale Marciana, Gr. III, 17 (=1441)

0901-1600 (cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: 0901-1000 (1001-1100 secondo Mioni); cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: 1501-1600 ) ·, guardie cartacee (cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: membr.; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: cart.) · cc. 2 + 275 + 1 (numerazione delle carte, eseguita ad inchiostro ed in numeri arabi, e collocata nell'angolo superiore esterno, da 1 a 272; dopo c. 81 c'è la numerazione 81bis; dopo c. 82 c'è la numerazione 82bis; dopo c. 111 c'è la numerazione 111bis; bianche le cc. IIv, 271v-272r ) · mm 281224 (c. 33r), mm 284227 (c. 81r).

Filigrana: cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: cfr. Briquet n. 517.
Fascicolazione: 1-7x8 (56), 8x4 (60), 9-10x8 (76), 11x10 (84: dopo le cc. 81 e 82 ci sono le numerazioni 81bis e 82bis), 12-13x8 (100), 14x7 (107), 15-17x8 (130: dopo c. 111 c'è la numerazione 111bis), 18x7 (137), 19x2 (139), 20x7 (146), 21-23x8 (170), 24x2 (172), 25-30x8 (220), 31x7 (227), 32x2 (229), 33x7 (236), 34x10 (246), 35x6 (252), 36-37x8 (268), 38x4 (272); i fascicoli membranacei iniziano con il lato carne e rispettano la regola di Gregory.
Foratura: è osservabile nei margini superiore ed inferiore; quella lungo il margine laterale esterno è stata rifilata.
Rigatura: cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: eseguita a secco; sistema 1 Sautel-Leroy; tipo J 21C2b Sautel-Leroy; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: eseguita a secco; sistema di non facile ricostruzione; tipo 00D1 Sautel-Leroy.
Specchio rigato: c. 33r: 20 [225] 29 / 7 x 21 / 9 [73 (8 / 9) 73] 10 / 21; c. 81r: 33 [205] 46 x 32 [119] 76.
Righe: cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: righe / linee 38; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: righe / linee 28.
Disposizione del testo: cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: due colonne di scrittura; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: una colonna di scrittura.
Scrittura e mani: due mani: A, cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252 (sec. XI); B, cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272 (sec. XVI); la mano B, intervenuta per integrare le parti di testo andate perse, è stata identificata con quella del copista Μανουὴλ Μαλαξός (cfr. RGK I, nr. 250); la mano A ha usato una minuscola rotonda con ductus posato, asse diritto, ingrossamenti terminali.

Decorazione: 0901-1600; cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: iniziali eseguite con lo stesso inchiostro del testo; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: iniziali eseguite con inchiostro rosso; cc. 1-76, 85-137, 140-170, 173-236, 247-252: titoli e alcuni scoli sono vergati con scrittura maiuscola distintiva di tipo alessandrino; cc. 77-84, 138-139, 171-172, 237-246, 253-272: titoli eseguiti con inchiostro rosso.

Legatura: 1701-1800 (sul dorso ci sono tre nervi sporgenti); assi in legno; mezza pelle; a secco; sul piatto anteriore ci sono due contrograffe metalliche; sul piatto posteriore ci sono residui delle due bindelle in cuoio.

Storia: a centro di c. IIr si trova una nota di possesso del sec. XVI: ἡ βίβλος αὕτη ὑπάρχει τοῦ προέδρου κεφαληνίας ζακύνθου τε τοῦ θεοφιλεστάτου κυρίου παχωμίου τε τοῦ θεοτιμημένου; un'altra mano ha aggiunto: νῦν δὲ τοῦ Νικολάου τοῦ Πούσου (nota ripetuta anche nel margine superiore di c. 1r); a c. 172v si trova, aggiunta da una mano recente, la nota: τοῦ κυρίου Νικολάου Καλέντζη υἱοῦ τοῦ ἀναστασίου; il codice è stato acquistato dalla Biblioteca Marciana nel 1884; si veda anche: https://pinakes.irht.cnrs.fr/notices/cote/70384/.

Malaxos, Manouel <m. 1581> (anche: Manuel Malaxus; RGK, 1, nr. 250; 3, nr. 415).

cc. 1r-3v
Titolo identificato: Notitiae Graecorum Episcopatuum, PG, 107, 329-352; cfr. PG, 107, 339 lin. 3-352.
Testo inc. acefalo δων ὁ ζαρζήλων· ὁ τιβεριάδων, expl. τριμιθούς, κάρπασιν.

cc. 4r-60v
Titolo identificato: Nomocanon XIV titulorum, ed. Pitra, 2, 1868; ed. Pitra, 2, 1868, 458-636; premessi gli indici dei capitoli.

cc. 61r-65v
Titolo identificato: Canones Apostolorum, DOC, 1, 449; CPG 1740; ed. Joannou, 1.2, 1962, 8-53.

cc. 65v-68v
Autore: Concilium oecumenicum Nicaenum <a. 325> (CPG 8511-8527).
Titolo identificato: Canones, CPG 8513.

cc. 68v-71r
Autore: Synodus Ancyrana <a. 314> (CPG 8501-8502).
Titolo identificato: Canones XXV, CPG 8501.

cc. 71r-72r
Autore: Synodus Neocaesariensis <a. 319 ?> (CPG 8504-8505).
Titolo identificato: Canones XV, CPG 8504.

cc. 72r-74r
Autore: Synodus Gangrensis <ca. 340> (CPG 8553-8554).
Titolo identificato: Canones XX, CPG 8554.

cc. 74v-79r
Autore: Synodus Antiochena <a. 330> (CPG 8535-8536).
Titolo identificato: Canones XXV, CPG 8536.

cc. 79r-81 bis v
Autore: Synodus Laodicena <sec. 4. ex.> (CPG 8607).
Titolo identificato: Canones LIX, CPG 8607; premessa notizia.

cc. 82r-83v
Autore: Concilium oecumenicum Constantinopolitanum I <381> (CPG 8598-8601).
Titolo identificato: Canones IV, CPG 8600; 7 canoni.

cc. 84r-86r
Autore: Concilium oecumenicum Ephesinum <a. 431> (CPG 8620-8867).
Titolo identificato: Canones VIII, CPG 8800; canoni I-VI.

cc. 87r-92r
Autore: Concilium oecumenicum Chalcedonense <a. 451> (CPG 8945-9307).
Titolo identificato: Canones, ed. Joannou, 1.1, 1962, 69-97.

cc. 92r-97v
Autore: Synodus Sardicensis <a. 343> (CPG 8560-8571).
Titolo identificato: Canones XXI, CPG 8570.1; 20 canoni, ed. Joannou, 1.2, 1962, 158-189.

cc. 97v-137v
Autore: Concilium Carthaginense VII <a. 419> (Mansi, 4, 435-440).
Titolo identificato: Canones; precedono prefazionie simbolo di Nicea, seguono 138 capitoli, dei quali l'ultimo è l'Epistola ad Caelestinum papam.

cc. 137v-138v
Autore: Synodus Constantinopolitana <a. 394> (CPG 8606).
Titolo identificato: Gesta, CPG 8606; estratti.

cc. 138v-165v
Autore: Concilium oecumenicum in Trullo <a. 691> (Quinisextum; CPG 9443-9444).
Titolo identificato: Canones CII, CPG 9444.

cc. 165v-172v
Autore: Concilium Nicaenum II <a. 787> (Mansi, 12, 1766, 951-1154).
Titolo identificato: Canones, ed. Joannou, 1.1., 245-285.

cc. 173r-178r
Autore: Leo <papa; 3.> (ACOLIT 1, 225).
Titolo identificato: Epistola dogmatica ad Flavianum, PL, 54, 755-781; traduzione in lingua greca, ed. PL, 54, 758 lin. 20-780 lin. 25.

cc. 178r-180v
Autore: Concilium oecumenicum Chalcedonense <a. 451> (CPG 8945-9307).
Titolo identificato: Actio V, CPG 9005; Definitio fidei.

cc. 180v-192v
Autore: Nicephorus: Constantinopolitanus <806-815/828> (1.; patriarca di Constantinopoli; DOC, 2, 1348).
Titolo identificato: Epistola ad Leonem III Papam, PG, 100, 169-200.

cc. 192v-196r
Autore: Nicephorus: Constantinopolitanus <806-815/828> (1.; patriarca di Constantinopoli; DOC, 2, 1348).
Titolo identificato: Scripta adversus Iconomachos, ed. Mai, 10.2, 1844, 152-156.

cc. 196r-197v
Autore: Nicephorus: Constantinopolitanus <806-815/828> (1.; patriarca di Constantinopoli; DOC, 2, 1348).
Titolo identificato: De differentia inter imaginem et Crucem Christi capita decem, ed. Mai, 10.2, 1844, 157-160.

cc. 197v-200r
Autore: Dionysius: Alexandrinus <247/8-264/5> (santo; DOC, 1, 643-644).
Titolo identificato: Epistola ad Basilidem, ed. Joannou, 2, 1963, 4-14.

cc. 200r-205v
Autore: Petrus: Alexandrinus <sec. 3.-4.> (patriarca di Alessandria <1.>; DOC, 2, 1454).
Titolo identificato: Epistula canonica, DOC, 2, 1454; CPG 1639.

cc. 205v-207v
Autore: Gregorius: Thaumaturgus <fl. ca. 270> (DOC, 1, 884-885).
Titolo identificato: De idolothytis.

cc. 207v-209v
Autore: Athanasius <santo; patriarca di Alessandria>.
Titolo identificato: Epistula ad Amun, DOC, 1, 304; CPG 2106.

cc. 209v-210v
Autore: Athanasius <santo; patriarca di Alessandria>.
Titolo identificato: Epistulae festales, CPG 2102; estratto dall'ep. 39.

cc. 210v-211v
Autore: Athanasius <santo; patriarca di Alessandria>.
Titolo identificato: Epistula ad Rufinianum, DOC, 1, 304; CPG 2107.

cc. 211v-216r
Autore: Tarasius: Constantinopolitanus <m. 806> (patriarca di Costantinopoli; santo; DOC, 2, 1695).
Titolo identificato: Epistula ad Adrianum papam, Pitra, 2, 1868, 304-309.

cc. 216r-219v
Titolo identificato: Iambi ad Seleucum, DOC, 1, 105.

cc. 218v-221v
Autore: Theophilus: Alexandrinus <385-412> (patriarca di Alessandria; DOC, 2, 1739-1740).
Titolo identificato: Edicta canonica, DOC, 2, 1739; CPG 2678.

cc. 222r-223v
Autore: Cyrillus: Alexandrinus <santo> .
Titolo identificato: Epistula ad Domnum et ad episcopos Libyae.

cc. 223v-226v
Autore: Gennadius: Constantinopolitanus <fl. 458-471> (DOC, 1, 803).
Titolo identificato: Epistula encyclica, DOC, 1, 803; CPG 5977; Pitra, 2, 1868, 183-187; con aggiunte le sottoscrizioni di 81 vescovi.

cc. 226v-227r
Autore: Gennadius: Constantinopolitanus <fl. 458-471> (DOC, 1, 803).
Titolo identificato: Epistula ad Martyrium Antiochenum, ed. Pitra, 2, 1868, 187.

cc. 227r-229r
Autore: Michael: Syncellus <ca. 761-846> (DOC, 2, 1332).
Titolo identificato: De orthodoxa fide, ed. Montfaucon, 1715, 90-93.

cc. 229v-250r
Autore: Basilius: Caesariensis <santo; ca. 330-379> (DOC, 1, 368-378).
Titolo identificato: Epistulae, DOC, 1, 369-375; 1, ad Amphilochium; 2; altre epistole ed. Joannou, 2, 1963, 92-187.

cc. 250r-256r
Autore: Gregorius: Nyssenus <sec. 4.> (DOC, 1, 869).
Titolo identificato: Epistula canonica ad Letoium, DOC, 1, 880; CPG 3148.

cc. 256r-257v
Autore: Timotheus: Alexandrinus <sec. 1.> (patriarca; 1.; DOC, 2, 1756).
Titolo identificato: Responsa canonica, DOC, 2, 1756; CPG 2520; 16.

cc. 257v-258r
Autore: Athanasius: Alexandrinus <santo; patriarca di Alessandria; 296-373> (DOC, 1, 303-309).
Titolo identificato: De sacra Eucharistia sumenda, ed. Pitra, 1, 1864, 575.

c. 258r
Autore: Athanasius: Alexandrinus <santo; patriarca di Alessandria; 296-373> (DOC, 1, 303-309).
Titolo elaborato: De baptismo recipiendo, cfr. cod. Coisl. 364 cc. 221r-223r.

cc. 258r-260v
Autore: Theophilus: Alexandrinus <385-412> (patriarca di Alessandria; DOC, 2, 1739-1740).
Titolo identificato: Edicta canonica, DOC, 2, 1739; CPG 2678.

cc. 260v-267v
Autore: Cyrillus: Alexandrinus <santo> .
Titolo identificato: Epistula ad Domnum et ad episcopos Libyae.

cc. 263r-271r
Autore: Manuel: Xanthinos <fl. 1553-1564>.
Titolo presente: Ἔκθεσις ἁπλουστέρα καὶ συντομώτερα περὶ κεκωλυμένων καὶ ἀκωλύτων γάμων... παρὰ μανουὴλ χαρτοφύλακος... ἐκδοθεῖσα ὁρισμῶ τοῦ... πατριάρχου κυροῦ ἱερεμίου (c. 263r).
Titolo identificato: Peri tēs syngeneias bathmōn, ed. Venezia, 1564; cfr. Legrand, 2, 1885, 1-3.
Testo inc. Ἡ συγγένεια διαιρεῖται εἰς πέντε.
Bianche cc. 217v-272r.

Bibliografia a stampa: É. Legrand, Bibliographie hellénique des XVe et XVIe siècles, ou description raisonnée des ouvrages publiés en grec [ou] par des Grecs aux XVe et XVIe siècles, accompagnée de notices biographiques, tables chronologiques, notes, documents et index, I-IV, Paris 1962, qui II, 1-3.
E. Mioni, Bibliothecae Divi Marci Venetiarum, Codices Graeci Manuscripti, I, Codices in classes a prima usque ad quintam inclusi, II, Classis II, codd. 121-198 - Classes III, IV, V, Indices, Roma 1972, qui 194-196.

Fonti: Peri tēs syngeneias bathmōn, Venetiis, ed. Zacharias Scordylius Marapharà, 1564.
B. Montfaucon, Bibliotheca Coisliniana, Parisiis 1715.
A. Mai, Spicilegium Romanum, 10, Roma 1844.
Patrologia Latina, ed. J.-P. Migne, Paris 1844-1864.
Patrologia Graeca, ed. J.-P. Migne, Paris 1857-1886.
I.B. Pitra, Juris ecclesiastici Graecorum historia et monumenta, I–II, Romae 1864–1868.
P.-P. Joannou, Discipline générale antique, 1.1, Les canons des conciles oecumeniques (2.-9. sec.), Grottaferrata 1962.
É. Legrand, Bibliographie hellénique des XVe et XVIe siècles, ou description raisonnée des ouvrages publiés en grec [ou] par des Grecs aux XVe et XVIe siècles, accompagnée de notices biographiques, tables chronologiques, notes, documents et index, I-IV, Paris 1962.
P.-P. Joannou, Discipline générale antique, 2, Les canons des Peres Grecs (Lettres Canoniques), Grottaferrata 1963.
Clavis Patrum Graecorum qua optimae quaeque scriptorum patrum Graecorum recensiones a primaevis saeculis usque ad octavum commode recluduntur, Turnhout 1974-2003.
Repertorium der griechischen Kopisten 800-1600, Wien 1981-1997.
V. Volpi, DOC. Dizionario delle opere classiche, Milano 1994.

Recupero da catalogo

(Mioni 1972, I.2, 194-196; autopsia del manoscritto 7 dicembre 2011).


Fondo: .
Lingue:

Catalogazione: Data creazione scheda: Data ultima modifica:

Footer links

Site sections

Catalogue

Project

Downloads

Site map


The texts and the images are exclusively for personal use and to didactic and research purpose, to condition that the source is cited. Use for commercial or profit purposes is not allowed.

Valid XHTML 1.0 Strict - Valid CSS - Level Triple-A conformance, W3C-WAI Web Content Accessibility Guidelines 1.0 - Section 508.

visitators since 1 marzo 2006.