Gr. IX, 17 (=1247)           

Descrizione del manoscritto

Venezia, Biblioteca nazionale Marciana, Gr. IX, 17 (=1247)

1493 (c. 82r) · cart., guardie cartacee · cc. 3 + 134 + 1 (cc. I-III, 1-134, I'; le cc. di guardia risalgono al restauro; sui contropiatti e a c. Ir sono stati incollati alcuni lacerti appartenenti alle guardie precedenti, sostituite; cartulazione a inchiostro apposta nell'angolo superiore destro di ciascuna carta) · mm 220155.

Filigrana: (cc. 11-14, 43-46 etc.) galero prelatizio, Briquet nr. 3404 (Udine 1503) (cc. 35-38, 68-69 etc.) bilancia in un cerchio con una croce, Briquet nr. 2594 (Venezia 1500) (cc. 82-83) balestra in un cerchio, Briquet nr. 744 (Treviso 1518) (cc. 101-108) bilancia in un cerchio sormontata da linee oblique, Briquet nr. 2549 (Padova 1515) (cc. 109-1112) ancora in un cerchio con una stella, Briquet nr. 588 (Innsbruck 1521-1522) o nr. 589 (Udine 1519).
Fascicolazione: 1-10(8), 11-12(4), 13(8), 14(4), 15(8), 16(4), 17-18(8), 19(4).
Segnatura dei fascicoli: a lettere greche, sul margine inferiore del primo recto e dell'ultimo verso di ciascun fascicolo (αʹ-θʹ e αʹ-βʹ) solo fino a c. 81.
Righe: 20-24.
Disposizione del testo: una colonna di scrittura.
Scrittura e mani: tre mani hanno vergato il codice; A ([Manuel] Manousus [Gregoropoulos]) = cc. 1r-71r e 73r-100r; B ([Aristoboulos Apostoles]) = cc. 71v-72v, 88r e 101r-110r; C = cc. 110r-132r. Inchiostro nero o tendente al nero, iota muto omesso.

Decorazione: 1493-1525; fascette, titoli e iniziali in rosso.

Legatura: 1501-1600; assi in legno; coperta in pelle; restauro.

Storia: a c. 82r il primo copista ha vergato: "Εἰς ͵αυϟγʹ ἐν μηνὶ μαίῳ ιδʹ ἐτελειώθη. ἀμήν" e a c. 100r ha aggiunto il suo nome: "Μανοῦσος ἒν ὁπόγραψε, καὶ κερὰ Λένη ὁπόχει· τῆς βασιλείας σου, Χριστέ, κἀμε την νὰ μετέχει". A c. 1r sul margine inferiore l'antica segnatura "285"; cfr. anche: https://pinakes.irht.cnrs.fr/notices/cote/70469/.

Apostoles, Aristoboulos <1468/9-1535> (BAA 33, 235-334; 59, 53-57; 59, 66; RGK, 1, 27, 2 38, 3, 46).
Manuel: Gregoropoulos <fine sec. 15.-1532> (Manousus; RGK 1, 249; 2, 342; 3, 411).
Nani, Giacomo <1725-1797> (anche Jacopo; DBI, 77, 698-703).

Nani 285 (Nani, Giacomo).

cc. 1r-71v
Autore: Chοumnos, Georgios <sec. 15.-16.> (GBA, 109, 181-182; 109, 218-219).
Titolo identificato: Geneseos et Exodi Paraphrasis, ed. Megas, 1975.

cc. 71v-72v
Titolo elaborato: Due preghiere, in greco.
Ultimo testo inc. Δέχου τοίνυν εὐμενεστάτη δέσποινα.
Primo testo inc. Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ θεὸς ἡμῶν, ἀγαθὴν ἡμέραν.

cc. 73r-82r
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Hymnos ste Maria Magdalene, Kakoulides, 1967, 117.

c. 82v
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Proseuche sto Christo, Kakoulidis, 1967, 123.

cc. 83r-83v
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Euche eis to Hagion Pneuma, Kakoulides, 1967, 123-124.

cc. 83v-84r
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Hai hepta therapeiai tes Theotokou, Kakoulides, 1967, 124.

cc. 84r-86r
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Hymnos ston hagio Frankisko tes Assizes, Kakoulides, 1967, 124-126.

cc. 86v-87v
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Deesis eis ten hagian Koinonian tou makariou kyr Thoma nte Akinou kai didaskalou tes ekklesias metaglotismene para tou kyr per Andreou tou Sklentza, Kakoulides, 1967, 126-127.

cc. 88r-88v
Titolo identificato: Hymnos sten Panagia, Kakoulides, 1967, 129-130.

cc. 89r-92r
Autore: Ephraem: Graecus <sec. 4.> (306-373; DOC, 1, 672-675).
Titolo identificato: Precationes ad sanctissimam dei matrem, CPG 4079.

cc. 92v-96r
Titolo identificato: Rima peri tou thanatou, Kakoulides, 1967, 133-137.

cc. 96rv
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Peze euche, Kakoulides, 1967, 108.
Testo inc. Χαῖρε ἁγιωτάτη μαρία.

cc. 97r-100r
Autore: Sklengias, Andreas <fl. 1430> (GBA 377, 254).
Titolo identificato: Ainoi pros ten zoodochon pegen, Kakoulides, 1967, 110.
Bianca c. 100v.

cc. 101r-104v
Altra relazione di D.I.: Macarius: Alexandrinus (CPG 2400-2403).
Titolo presente: Περὶ τῶν μνημοσύνων (c. 101r).
Titolo elaborato: Sermoni sulla memoria dei defunti.
Osservazioni: tra gli altri sermoni, anche la Visio de sorte animarum (CPG 2400) di Macarius Alexandrinus.

cc. 105r-107r
Titolo elaborato: Racconto, BHG 1318 z.
Testo inc. Ἦν τις ἄνθρωπος ἐν τοῖς μέρεσι τῆς ῥωμανίας ἔχων ἕνα καὶ μόνον υἱόν, expl. ὅτι τιμηθήσονται ὑπὸ τοῦ θεοῦ... ἀμήν.

cc. 107r-129r
Autore: Bertus, Nilus <sec. 15.> (PLP 19716).
Titolo identificato: Sermones, ed. Schartau 1974.
Osservazioni: (c. 107r) in dominicam primam (c. 109r) in dominicam secundam (c. 110v) in dominicam tertiam (c. 112v) in dominicam quartam (c. 114v) in dominicam quintam (c. 117r) in dominicam sextam (c. 119v) de blasphemia (c. 121v) ? (c. 124v) de sancta dominica.

cc. 129r-132v
Autore: Bertus, Nilus <sec. 15.> (PLP 19716).
Titolo identificato: De iniuriarum memoria.

Bibliografia a stampa: J.A. Mingarelli, Graeci codices manu scripti apud Nanios patricios Venetos asservati, Bononiae 1784, 481-484.
K. Krumbacher, Geschichte der byzantinischen Litteratur von Justinian bis zum Ende des oströmischen Reiches (527-1453), 2. Auflage bearbeitet unter Mitwirkung von A. Ehrahrd, H. Gelzer, München 1897, 819.
G.A. Megas, Περὶ τῶν χειρογράφων τοῦ ποιήματος τοῦ Κρητὸς Γ. Χούμνου, in "Κρητικὰ Χρονικά", 15-16 (1961-1962), 408-420, qui tab. 3.
E. Kakoulides, Ποιήματα τοῦ Ἀνδρέα Σκλέντζα, in "Ἑλληνικὰ", 20 (1967), 107-145, qui 107.
E. Kakoulides, Δύο νέοι κώδικες τῶν κρητικῶν βιβλιογράφων Γεωργίον καὶ Μανουὴλ-Μανούσου Γρηγοροπούλου, in "Ἑλληνικὰ", 21 (1968), 178-179.
M. Mitsakis, Ἕνας λαικὸς Κρητικὸς "Ακάθιστος" τοῦ ΙΕ' αἰῶνα, in "Byzantina", 1 (1969), 23-38.
H.G. Beck, Geschichte der Byzantinischen Volksliteratur, München 1971, 188-189.
E. Mioni, Bibliothecae Divi Marci Venetiarum, Codices Graeci Manuscripti, III, Codices in classes nonam, decimam, undecimam inclusos et supplementa duo continens, Roma 1972, 17-19.
B. Schartau, Nathanaelis Berti Monachi sermones quattuordecim, in "Cahiers de l’Institut du Moyen-Âge grec et latin", 12 (1974), 14-75, qui 13.
S. Pugliese, Byzantine bindings in the Marciana National Library, in: The book in Byzantium. Byzantine and post-byzantine bookbinding. Proceedings of an international symposium Athens 13-16 october 2005, edited by N. Tsironis, Athens 2008, 219-252, 251.

Fonti: Dizionario biografico degli italiani, Roma 1960-.
E. Kakoulides, Ποιήματα τοῦ Ἀνδρέα Σκλέντζα, in "Ἑλληνικὰ", 20 (1967), 107-145.
E. Mioni, Bibliothecae Divi Marci Venetiarum, Codices Graeci Manuscripti, III, Codices in classes nonam, decimam, undecimam inclusos et supplementa duo continens, Roma 1972.
B. Schartau, Nathanaelis Berti Monachi sermones quattuordecim, in "Cahiers de l’Institut du Moyen-Âge grec et latin", 12 (1974), 14-75.
Clavis Patrum Graecorum qua optimae quaeque scriptorum patrum Graecorum recensiones a primaevis saeculis usque ad octavum commode recluduntur, Turnhout 1974-2003.
Γεωργίου Χούμνου Ἡ Κοσμογέννησις. Ἀνέκδοτον στιχούργημα τοῦ ΙΕ´ αἰῶνος, ἔμμετρος παράφρασις τῆς Γενέσεως καὶ Ἐξόδου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ed. G.A. Megas, Athenai 1975.
Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, erstellt von E. Trapp, Wien 1976-1996.
Repertorium der griechischen Kopisten 800-1600, Wien 1981-1997.
Archivio Biografico Italiano, München 1987-.
V. Volpi, DOC. Dizionario delle opere classiche, Milano 1994.
Biographisches Archiv der Antike, München [1999].
Griechisches Biographisches Archiv, München 2003.

Riproduzioni: disponibile copia digitalizzata in Sede.

Recupero da catalogo

(Mioni, 1972, III, 17-19; con bibliografia aggiornata).


Fondo: .
Lingue:
Codici di contenuto:
Catalogazione: Data creazione scheda: Data ultima modifica:

Collegamenti di fine pagina

accesso veloce



Catalogo



Progetto



Documenti scaricabili



Mappa del sito


I testi e le immagini sono riproducibili esclusivamente per uso personale e a scopo didattico e di ricerca, a condizione che venga citata la fonte.
Non è consentito alcun uso che abbia scopi commerciali o di lucro.

Valid XHTML 1.0 Strict - Valid CSS - Level Triple-A conformance, W3C-WAI Web Content Accessibility Guidelines 1.0 - Section 508.

visitatori dal 1 marzo 2006.